Vorige lente was ik met mijn vriend in Frankfurt. Hier bezochten wij de Liebieghausen Skulpturensammlung. Hier staat een beeldje van een mens in aanbidding. Het stamt uit de vroeg Mesopotamische tijd, 2500-2350 v Chr. In die tijd vereerden mensen vele verschillende goden. Eigenlijk valt het bescheiden beeldje nauwelijks op tussen alle andere grote kleurrijke beelden, maar het houdt mijn aandacht vast. Misschien omdat het zo eenvoudig is: een vroege mens die een rok van bladeren draagt, zijn handen gevouwen voor zijn hart en met een enigszins blij gezicht opkijkend naar boven. Wat interessant! Al zo vroeg hadden mensen een neiging naar zingeving. Het beeldje geeft een idee van een manier van geloven die heel eenvoudig is, dicht bij het hart. Een oprecht, diep ervaren gevoel of overtuiging die op heel eigen manier ervaren wordt: hier geloof ik in, hier wil ik voor uit mijn bed komen, dit vind ik van grote waarde, dit is voor mij heilig. Zingeving is eigenlijk een vorm van religie. De relatie tussen zingeving en religie is een interessante. Volgens Christa Anbeek, theoloog en schrijfster van veelgelezen boeken over kwetsbaarheid en overlevingskunst, gaven de traditionele religies het leven voor veel mensen richting en betekenis. Het gaf ons een kader over hoe te leven, antwoorden op levensvragen en een geloofsgemeenschap om dit mee te beleven. In de moderne tijd beleven we zin anders. Het is minder vanzelfsprekendheid dat we bij een kerk en een geloofsgemeenschap horen. Zingeving is in toenemende mate een individuele zoektocht naar wat wij ieder voor onszelf een zinvolle levensinvulling vinden. Daarnaast maakt een druk leven met allerlei verwachtingen, dat ruimte voor betekenisgeving ondergesneeuwd raakt. Kijk maar eens hoe dat bij jezelf gaat: als alles goed gaat in je leven, dan sta je niet zo stil bij vragen als ‘Wat vind ik belangrijk in het leven en besteed ik hier voldoende tijd aan?’. Pas wanneer je een moeilijke gebeurtenis meemaakt, of het leven geeft je minder voldoening dan voorheen, komen zulke vragen op. En wat moeten we hier dan mee? Want omdat wij ons er voorheen niet mee bezig hebben gehouden zijn deze vragen nieuw voor ons. Het vraagt een andere manier van denken en kijken naar het leven. De antwoorden op zulke vragen hebben we niet zomaar paraat. Dan kan zingeving een uitdaging zijn, een proces dat je als mens verandert.
Terug naar het beeldje. Zingeving kan dus ook eenvoudig zijn. Zoals het beeldje. Wanneer het leven moeizaam is of we hebben verdriet, pijn of zorgen, dan zie ik vaak dat het onze eerste neiging is om te bidden. Dat hoeft helemaal niet naar een god gericht te zijn. Vaak is het een bede aan het leven om een oplossing, om verlichting van de zorgen. Een hartekreet. Of je haalt jouw geloof of overtuiging weer in je naar boven die je steunt om ook dit aan te gaan. Iets waar je voor door wilt zetten. Dat lichtpunt. Zingeving is heel dichtbij, we vinden het diep in onszelf. Onze eigen zingeving is een antwoord dat vaak eenvoudig en oprecht is, waarvan je voelt voor jezelf ‘dit klopt voor mij, zo is het voor mij.’